Bodrum’a 100 km kadar uzaklıkta. Tarihin zenginliklerine dalmak için muazam bir plato Milet Antik Kenti. İddia ediyorum Bodrum’da gezilecek yerler yazı dizisinden Efes antik kentinden sonra en büyük ve en etkileyici alan. Milet Antik Kenti’ne gitmek için önce Bodrum’dan Milas’a oradan da Didim’e doğru gitmeniz gerekiyor. Yolculuk yaklaşık 1.5 saat sürüyor ama büyük bölümü çift şeritli yol.
Milet Antik Kenti Tarihi
Milet Antik Kenti‘nin tarihi taş devrine kadar dayanıyor. Burası milattan önce 3500 yılında insanların yaşamaya başladığı çok önemli bir liman şehri. Şaşırdığınızı biliyorum, deniz buradan 10 km uzakta diyeceksiniz. Birazdan açıklık getireceğim konuya. Hatta Bafa Gölü eskiden bir iç deniz olduğunu biliyor muydunuz? için Milet Antik Kenti aynı zamanda zengin tüccarlarında bulunduğu bir filozoflar kenti. Bodrum tarihi ile paralellik gösteren bir çok özeliği var.
İlk defa bu yerleşkeye Girit‘liler gelmişler. Anlatılana göre ada olma ihtimali de bir hayli yüksek. Zaten gittiğiniz zaman liman denilen bölümün ovanın ortasında bir tepe olduğunu göreceksiniz.
Milet Antik Kenti Hikayesi
Milet Antik Kenti‘nin mitolojideki hikayesine göre bir gün Zeus ile fukara bir Milet’li tartışmaya başlarlar. Milet Antik Kenti‘nin agorasında konu uzarda uzar kimse geri adım atmaz. Sonunda Zeus, “Bana bak, beni daha fazla kızdırma, şimdi bir şimşek çakar, seni cayır cayır yakarım!” Milet’li köylü, “Koca Zeus, bu öfkenle haksız olduğunu kanıtladın” der. Bu halkın tanrıya ilk kafa tutuşu olarak tarihe geçer.
Milet adı ise Apollon ile ilgilidir. Apollon ile Girit Kralı Minos‘un kızı Akakallis; Akakallis‘in üç çocuğundan biri olan “Miletos“a, Minos‘un kötülük yapmaması için onu dağa bırakır. Çocuğa kurtlar bakar. Bilindik hikaye bundan sonra.
“Çobanların büyüttüğü Miletos, Anadolu’ya gelerek Menderes nehrinin kızı”Kyane” ile evlenerek “Miletos” şehrini kurar vs.”
Milet M.Ö. 7. ve 6. yy.da en parlak dönemini yaşamıştır Liman kenti olması nedeniyle, aralarında Troy, Efes, Priene gibi şehir devletlerin de bulunduğu 12 İyon uygarlığı arasında özerkliğini ilan etmiş, sanat, bilim, matematik ve felsefe alanında öne çıkan bir devlet olmuştur.
Bastığınız Toprakta Dolaşan Filozoflar
MÖ 500’lü yıllarda Milet Antik Kenti‘nde yaşamış olan Anaksimenes, güneş saatini geliştirmiş, ay ışığını güneşten aldığını öne sürmüştür. Dünya ona göre dikdörtgen biçimdedir ve basınçlı hava üzerinde durmaktadır. Hekataios, Leukippos, Sokrates’in hocası Arkhelaos ve tarihçi Dionysios diğer ünlü filozoflardandır.
İlk kent planlayıcılarından Hippadamos‘da Milet Antik Kenti‘nde yaşamıştır. Didim’de yer alan Apollon Tapınağı ve Efes Antik Kenti‘ndeki Artemis Tapınağı burada yaşayan ünlü mimar Daphnis yapmıştır.
MS 3. yüzyılın sonlarına doğru yavaş yavaş terkedilmiştir. Bu bölgenin eski parlak dönemini yitirmesinde salgın hastalıkların ve liman kenti özelliğini yavaş yavaş yitirmesi gösterilmektedir. Asıl ismi Maiandros olan Büyük Menderes nehrinin taşıdığı alüvyonların, limanı bataklığa dönüştürmesidir. Milet’in doğusunda kalan Latmos Körfezi ise denizin dolmasıyla bu gün Bafa Gölü olarak bildiğimiz göle dönüşmüştür.
Milet Antik Kenti’ni Gezerken
Antik Tiyatro
Milet Antik Kenti‘ne vardığınızda tüm görkemli ile antik tiyatro karşılıyor. Büyüleneceğiniz bir görüntü. Basamakları yavaş yavaş çıkarken burada kimler hangi gösterileri izlemiştir diye içimden geçirdim. Kulağıma o zamanın sesleri geldi adeta. Tiyatronun en tepesine ulaştığınız da yerden ne kadar yükseldiğinizi farkına varıyorsunuz.
Tiyatronun arkasını gördüğünüz de sarsılıyorsunuz. 6 yıl öncesinden günümüze kalmış koskoca şehrin kalıntılarını görüyorsunuz. Çok güçlü bir duygu bu. Taşlara dokunmak, orada yaşananları hayal etmeye çalışmak.
Milet Kenti
Ünlü tarihçi “Plinus“un bildirdiğine göre Milet Kenti yaklaşık olarak 100 koloni kurmuş çoğunluğu Anadolu topraklarında. Bunların arasında Sinop, Trabzon, Giresun ve Ordu gibi şehirler vardır.
Miletos Antik Kenti: Bilgelik ve Ticaretin Beşiği
Ege’nin tarih kokan topraklarında, Büyük Menderes Nehri’nin hemen kıyısında yer alan Miletos Antik Kenti, sadece taş yığınlarından ibaret bir harabe değil; aynı zamanda felsefenin, bilimin ve deniz ticaretinin doğduğu noktalardan biri.
Tarihin Derinliklerinden Günümüze
Miletos, milattan önce 2. binyılın başlarında, antik çağın en önemli liman kentlerinden biri olarak sahneye çıktı. İyonya’nın en zengin ve en etkili şehirlerinden biri olan Miletos, özellikle deniz ticaretiyle adını tüm Akdeniz’e duyurdu.
Bu liman şehri, Ege’nin dört bir yanına açılan gemileriyle antik dönemin adeta bir ticaret ağı merkezine dönüşmüştü. Zenginliği, kültürel çeşitliliği ve kozmopolit yapısı, onu yalnızca bir ticaret şehri değil aynı zamanda felsefe ve bilimin beşiği haline getirdi.
Felsefenin Doğduğu Kent
Miletos, düşünce dünyasında da derin izler bırakmış bir merkez. Dünya tarihinin ilk filozoflarından olan Thales, Anaksimandros ve Anaksimenes gibi isimler, Miletos’ta yetişmiş ve bu şehirde bilimin temellerini atmışlardır.
Miletos Okulu olarak bilinen bu düşünce akımı, evrenin düzeni ve doğanın işleyişi üzerine akılcı ve gözleme dayalı yorumlar geliştirmiştir.
Thales’in “Her şey sudan gelir” diyerek doğayı açıklama çabası, insanlık tarihinde bilimsel düşüncenin başlangıç noktalarından biri kabul edilir.
Göz Alıcı Mimari: Tiyatro ve Agora
Miletos’un en görkemli yapısı, 15.000 kişilik antik tiyatrosudur. Roma döneminde genişletilen bu dev sahne, şehrin sanatla olan bağını gözler önüne serer.
Tiyatronun hemen yanı başında Delphinion, Agora, Hamamlar ve İlyas Bey Camii gibi yapılar, geçmişten bugüne kalan ihtişamlı taş anıtlar gibi ziyaretçilerini karşılar.
Bir Zamanlar Denizle Buluşan Kent
Tarihi boyunca deniz ticareti sayesinde büyüyen Miletos’un kıyısı, Büyük Menderes Nehri’nin taşıdığı alüvyonlarla zaman içinde denizden uzaklaştı.
Bugün kıyı şeridinden içeride kalmış olsa da, ziyaret ettiğinizde gözlerinizi kapatıp rüzgarın sesine kulak verirseniz, binlerce yıl öncesinin liman kenti atmosferini hayal etmeniz hiç zor değil.
Miletos Günümüzde
Bugün Aydın’ın Didim ilçesi sınırlarında yer alan Miletos Antik Kenti, tarih meraklıları ve fotoğraf tutkunları için büyüleyici bir durak.
Ayrıca şehrin hemen yanında yer alan Milet Müzesi de kazılarda çıkan eserleri görmek için ideal bir rota sunuyor.
Miletos, Bodrum’dan kısa bir yolculukla ulaşılabilecek, Ege’nin tarih sahnesindeki en etkileyici antik kentlerinden biri.
Bir taşın ardında felsefenin, bir sütunun gölgesinde bilimin izini sürmek isteyen herkes için mutlaka görülmesi gereken bir miras.
Persler ile yapılan deniz savaşından sonra donanmasında 80 gemisini kaybeden Milet Şehir Devleti sonrasında Pers istilası ile yerle bir edilmiştir. Didim‘de ki Apollon Tapınağı‘da bu yıkımdan nasibini almış. Bu gün deniz ile arasında 10 kilometre mesafe var.
Milet Müzesi Milet Antik Kenti‘nden çıkan değerli eşyaların ve buluntuların sergilendiği yer gezmeyi ihmal etmeyin derim.
İlyas Bey Camii ve Külliyesi
Sıra geldi Milet Antik Kenti‘ni gezerken Güney Batı yönünde sürekli gözünüze batan ve o döneme ait olmadığını daha ilk bakışta hissettiğiniz yapıya. Selçuklu Devleti bu bölgedeyken Menteşeoğlu İlyas Bey tarafından 1404 yılında Milet’in yakınında bir noktaya cami yaptırılmış. Caminin yanında medrese ve hamam da eklenerek külliyeye dönüştürülmüş.
